Straf in bestuursrecht

Het bestuursrecht regelt de relatie tussen burger en overheid. Overheidsbeslissingen kunnen ook het ondernemingsgebeuren ingrijpend beïnvloeden. Zo zijn bedrijven vaak afhankelijk van de overheid voor het verkrijgen van voorafgaandelijke toelatingen (zoals een vergunning, een machtiging…) en kunnen ze ook verplichtingen en/of sancties opgelegd krijgen. Daarom moet de overheid bepaalde regels naleven waarvan u de wettigheid kan laten controleren. Dit geldt zowel voor lokale overheden, zoals gemeenten, OCMW’s en provincies, als hogere overheden, zoals de Vlaamse of federale regering en de administraties die hiervan afhangen. Ons kantoor is bijzonder gespecialiseerd in deze materie en kan samen met u nagaan wat u kan ondernemen tegen de overheidsbeslissing waarmee u geconfronteerd wordt.

Overheidsopdrachten

Zakenrecht en burenhinder

Onteigening / Domeingoederen

Overheidsaansprakelijkheid (rechtsbescherming)

Algemeen bestuursrecht

Overheidsopdrachten

De wetgeving rond overheidsopdrachten is een zeer specifieke regelgeving die de randvoorwaarden uitzet waarbinnen aanbestedende overheden opdrachten kunnen sluiten met derden. De regel dat een overheid niet zomaar vrijelijk contracten kan sluiten, maar in de plaats daarvan mededinging moet organiseren is één van de meest elementaire uitgangspunten van de overheidsopdrachtenreglementering. Contracten die in strijd daarmee gesloten worden, worden steeds vaker nietig verklaard met alle gevolgen van dien. Meer en meer worden bedrijven geacht die specifieke spelregels te kennen. En procedureel wordt van u verwacht dat u zéér snel handelt.
U laat zich dan ook best bijstaan door een gespecialiseerd advocaat om u doorheen deze technische materie te leiden. Ons kantoor heeft inmiddels een ruime expertise in de begeleiding van ondernemingen in dit opzicht, biedt op maat gemaakt advies over specifieke vragen, zowel tijdens de aanbestedingsfase als in de uitvoeringsfase, en staat ondernemingen bij in procedures ten overstaan van de Raad van State en de burgerlijke rechtbank.

Meest gestelde vragen

    • In het kader van een openbare aanbesteding werden wij ten onrechte niet gekozen. Wat kunnen wij hiertegen ondernemen? Kan er voorkomen worden dat de overeenkomst alsnog wordt gesloten?
    • In het kader van een openbare aanbesteding werd de opdracht aan ons bedrijf gegund. Eén van de niet-gekozen inschrijvers laat het hier niet bij en stelt een procedure in. Hoe kunnen wij onze rechten vrijwaren? Kan de opdracht alsnog gesloten worden?
    • Kan de rechtbank/de Raad van State de opdracht alsnog aan ons ‘geven’ wanneer deze (onterecht) bleek gegund aan een andere firma?
    • Hoe onderteken ik rechtsgeldig het indieningsrapport? Wat doe ik als dit om een technische reden niet lukt? Kan mijn offerte geweigerd worden als deze niet correct ondertekend is?
    • Kunnen wij een schadeloosstelling bekomen indien vaststaat dat een opdracht onterecht aan een andere firma werd gegund? Hoeveel bedraagt die schadeloosstelling?
    • Kan het werk verbonden aan het indienen van een offerte als vergoedbare schade beschouwd worden?
    • Heb ik steeds een belang om een schorsings- of vernietigingsarrest in te stellen tegen een gunningsbeslissing waarbij de opdracht niet aan onze firma werd gegund?
    • Dien ik een afzonderlijke procedure voor de burgerlijke rechtbank op te starten om schadeloosstelling te bekomen indien blijkt dat een opdracht ten onrechte gegund werd?
    • De overheid vraagt na indiening van mijn offerte een prijsverantwoording. Mag dit?
    • Onze concurrent heeft in strijd met de mededingingsregels een opdracht gegund gekregen. Welke stappen kunnen wij hiertegen ondernemen?
    • Kan ik als derde een overeenkomst nietig laten verklaren ten overstaan van de burgerlijke rechtbank omdat deze gesloten werd met miskenning van de mededingingsregels? Kan de overheid de overeenkomst die zij met mij heeft gesloten in strijd met de regels laten nietig verklaren?
    • Wij worden geweerd omwille van abnormale lage prijzen, zonder dat om een prijsverantwoording werd gevraagd. Is dit wettig?
    • Ik heb geen UEA ingediend bij mijn offerte? Kan ik dit document alsnog toevoegen?

Zakenrecht en burenhinder

Er bestaan een hele reeks zakelijke rechten in het Belgisch rechtsbestel: het eigendomsrecht, erfdienstbaarheden, recht van opstal, vruchtgebruik, mede-eigendom, enz. …
Burenhinder maakt daarvan een onderdeel uit. De exploitatie van een ingedeelde inrichting of de uitbating van horecazaak nabij woongelegenheden kan aanleiding geven tot klachten van omwonenden over geluid, geur, trillingen, stof, …
Het kantoor begeleidt ondernemingen om deze klachten oplossingsgericht aan te pakken.

Meest gestelde vragen

    • Onze onderneming ontvangt klachten over geur- en geluidshinder, maar leeft de milieuvoorwaarden strikt na. Riskeren wij enige sanctie?
    • Wij baten een horecazaak uit. Op regelmatige tijdstippen ontvangen wij klachten van omwonenden inzake geluidsoverlast. Bestaan er geluidsnormen waaraan wij ons moeten houden?
    • Over onze eigendom loopt een private erfdienstbaarheid? Kunnen wij deze laten afschaffen?
    • Onze landbouwgronden liggen ingesloten. Sedert jaar en dag bereiken wij deze via een naburig perceel dat wel uitgeeft op de openbare weg. Sedert de verkoop van dit perceel wordt ons doorgang geweigerd. Wat kunnen wij doen?
    • Er werd in het verleden een erfdienstbaarheid van doorgang gevestigd. De modaliteiten werden evenwel niet nader gepreciseerd. Hoe wordt de omvang van een erfdienstbaarheid bepaald indien daarover discussie ontstaat?
    • Is een erfdienstbaarheid tegenstelbaar aan derden?

Onteigening / Domeingoederen

Een onteigening is een verregaande en ingrijpende juridische procedure. De overheid neemt immers op eenzijdige wijze bezit van onroerende goederen die nodig zijn om werken van openbaar nut of algemeen belang uit te voeren, zoals bijvoorbeeld de aanleg van een autosnelweg.
Concreet betekent een onteigening dat de overheid uw eigendom in bezit neemt, er eigenaar van wordt en dat u in de plaats een vergoeding ontvangt.
Met de term domeingoederen wordt verwezen naar de goederen behorend tot het patrimonium van publiekrechtelijke rechtspersonen zoals de Staat, gemeenschappen, gewesten, provincies, gemeenten, en andere rechtspersonen (zoals OCMW’s, NMBS, …). Domeingoederen worden ingedeeld in openbare en private domeingoederen. Openbare domeingoederen hebben een bijzonder statuut. Ze zijn bestemd tot het gebruik van allen en zijn niet verhandelbaar. Dit maakt dat in de eerste plaats deze goederen ook niet vatbaar zijn voor het vestigen van persoonlijke rechten (bijvoorbeeld huur of zakelijke rechten (bijvoorbeeld opstalrecht, erfpacht) aan particulieren, al bestaan daarop wel uitzonderingen. Het Nieuw Burgerlijk Wetboek dat op 01 september 2021 in werking is getreden, voorziet – in navolging op de rechtspraak – in een uniforme en minder strenge regeling om zakelijke en persoonlijke rechten te vestigen op openbare domeingoederen.

Meest gestelde vragen

    • De gemeente wil onze eigendom onteigenen voor de aanleg van een weg. Kunnen wij ons hiertegen verzetten?
    • Op welke wijze wordt er invulling gegeven aan het begrip ‘van openbaar nut en algemeen belang’?
    • Wie bepaalt de onteigeningsvergoeding? Hoeveel bedraagt deze? Houdt deze vergoeding rekening met een potentieel verlies van cliënteel, aangezien wij onze activiteiten moeten herlocaliseren?
    • Hoelang duurt een gerechtelijke onteigeningsprocedure?
    • Kunnen wij zomaar ontzet worden uit onze eigendom, ook wanneer wij nog geen nieuwe locatie gevonden hebben of de nodige vergunningen bekomen hebben om onze activiteiten op de nieuwe locatie uit te oefenen?
    • De gemeente doet mij een aanbod. Ben ik verplicht dit te aanvaarden of is er ruimte om te onderhandelen?
    • Is de gemeente verplicht mij eerst een minnelijk aanbod te doen?
    • Bij welke instantie stel ik beroep in tegen een onteigeningsbesluit? Welke rechtsgronden kan ik daarvoor aanhalen?
    • Wie draagt de kosten van een onteigeningsprocedure?
    • Wij willen voor onze horecazaak een terras plaatsen op openbaar domein. Mogen we dit zomaar doen of hebben wij daarvoor een vergunning nodig?
    • Wat is een domeinconcessie? Verleent een domeinconcessie een exclusief gebruiksrecht?
    • Wie is bevoegd voor geschillen inzake de beëindiging van een domeinconcessie? De burgerlijke rechter of de Raad van State?
    • Kan een recht gevestigd op een openbaar domeingoed zomaar eenzijdig door de overheid worden beëindigd of gewijzigd? Heb ik recht op schadevergoeding?
    • Kan ik met de overheid een handelshuurovereenkomst afsluiten op een openbaar domeingoed?
    • Wat is het verschil tussen een domeinconcessie en een concessie van openbare dienst?

Overheidsaansprakelijkheid (rechtsbescherming)

Ook de overheid (zowel de wetgevende, uitvoerende als rechterlijke macht) kan binnen de uitoefening van haar taken een fout maken. Wanneer uw onderneming schade lijdt ingevolge een fout van de overheid, is deze verplicht u voor die schade te vergoeden.
Daarnaast is er een duidelijke trend waarneembaar dat overheden steeds vaker verplicht worden derden te vergoeden in het kader van een niet foutief handelen. Het traditionele uitgangsprincipe dat een eigendomsbeperking (bvb. door de oplegging van een last) eigenlijk geen aanleiding geeft tot vergoeding brokkelt steeds meer af door het GBOL-beginsel (beginsel van de gelijkheid van de burgers voor de openbare lasten). Dit beginsel voorziet dat een overheid niet zonder vergoeding beperkingen kan opleggen aan een eigendomsrecht die de last te boven gaat die in het algemeen belang aan een particulier of onderneming kan worden opgelegd.
Ons kantoor adviseert ondernemingen en staat hen bij in procedures met het oog op het bekomen van rechtsherstel.

Meest gestelde vragen

    • Onze aanvraag tot het bekomen van een omgevingsvergunning voor de exploitatie van een ingedeelde inrichting heeft jaren aangesleept, waarbij opeenvolgende weigeringsbeslissingen werden vernietigd door de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Kunnen wij de overheid aansprakelijk stellen voor de schade die wij daardoor geleden hebben?
    • Onze horeca-zaak/discotheek/dancing werd bij besluit van de burgemeester gesloten voor beperkte duur. Wij bekwamen de nietigverklaring van dit besluit. Kunnen wij de gemeente aanspreken in vergoeding van de schade (inkomstenverlies, etc.) ten gevolge de onrechtmatige sluiting?
    • Een overheidsopdracht werd ten onrechte niet aan ons ons gegund? Kunnen wij de overheid aansprakelijk stellen voor de schade die wij daardoor lijden?

Algemeen bestuursrecht

Onder het begrip bestuursrecht kan het geheel van rechtsregels begrepen worden die verband houden met de organisatie, de bevoegdheden en de werking van besturen.
Het decreet Lokaal Bestuur (DLB) omvat bijvoorbeeld alle organieke regels over de gemeenten (zoals regels over het bestuur van gemeenten, de onderscheiden bevoegdheden van de gemeentelijke organen, de werking van het bestuur, toezicht op het bestuur, enz.) en openbare centra voor maatschappelijk welzijn, evenals regels over intergemeentelijke samenwerking. De Nieuwe Gemeentewet voorziet daarnaast nog in een reeks bevoegdheden van gemeenten en burgemeester.
Het Bestuursdecreet bevat dan weer de regels over de toegang tot bestuursdocumenten, hergebruik van overheidsinformatie en verdere regelgeving m.b.t. de communicatie tussen overheid en burgers.
Als onderneming zal u zeer vaak te maken krijgen met lokale besturen. Ons kantoor heeft een ruime ervaring op vlak van algemeen bestuursrecht en staat ondernemingen frequent bij in hun contacten met besturen.

Meest gestelde vragen

    • Welke bevoegdheden heeft een burgemeester? Kan een burgmeester zomaar onze dancing sluiten?
    • Kan het zomaar dat de gemeente onze omgevingsvergunningsaanvraag voor de exploitatie van een ingedeelde inrichting en of activiteit geheel of gedeeltelijk schorst of opheft? Op welke bevoegdheid steunt zij zich? Heb ik recht om gehoord te worden?
    • Welke bevoegdheden heeft de gemeenteraad?
    • Welk orgaan is bevoegd voor de gunning van een overheidsopdracht?
    • Wordt er bestuurlijk toezicht uitgeoefend op besluiten van lokale en provinciale besturen? Kan ik bij de toezichthoudende instantie klacht indienen? Welke termijn moet ik in acht nemen?
    • Kan ik tegen een beslissing van de toezichthoudende overheid vernietigingsberoep instellen bij de Raad van State? Geldt dit voor alle beslissingen van de toezichthoudende overheid?
    • Heb ik recht om bepaalde informatie of bestuursdocumenten (contracten, vergunningen, notulen van vergaderingen, …) op te vragen bij de overheid? Hoe doe ik dit? Op welke gronden kan de overheid weigeren?
    • Kan ik beroep instellen tegen een beslissing tot weigering van aflevering van bepaalde bestuursdocumenten?
    • Ik word geconfronteerd met een onterechte overheidsbeslissing. Kan ik dit altijd voorleggen aan een hogere instantie?

Wij staan u bij met straf advies

  • Wim Mertens - Gespecialiseerd in Administratief recht en Bestuurs- en Omgevingsrecht<br>wim.mertens@gevaco.be
  • Sarah Houben - Gespecialiseerd in Bestuurs- en Omgevingsrecht<br>sarah.houben@gevaco.be
  • Philippe Dreesen - Gespecialiseerd in Bestuurs- en Omgevingsrecht<br>philippe.dreesen@gevaco.be
  • Stefano Geebelen - Gespecialiseerd in Bestuurs- en Omgevingsrecht<br>stefano.geebelen@gevaco.be
  • Kilian Stulens - Gespecialiseerd in Bestuurs- en Omgevingsrecht<br>Kilian.Stulens@gevaco.be
  • Lars Motmans - Gespecialiseerd in Bestuurs- en Omgevingsrecht<br>lars.motmans@gevaco.be

© 2021 Gevaco advocaten – advocatenkantoor te Beringen